Brieven aan mama #11 – Sprakeloos

Mama, vandaag komt de verfilming van Sprakeloos in de zalen. Ik wil hem zien. Ik wil hem niet zien. Ik moet hem zien.

Je hield niet van Tom Lanoye. Je vond hem een vulgair ventje, het lezen niet waard. Ik was het daar niet mee eens, en dat wist je. Omwille van Lanoye (onder meer) ging ik Germaanse studeren. Ik hoopte misschien dat ik daar zoals hem kon leren schrijven … Ik zong de lof van zijn eloquente pen en jij trok je wenkbrauwen op bij mijn jeugdige dweperij. Al mijn helden vielen in die vier jaar Germaanse. Maar hij niet. Ik bleef fan van Lanoye en jij bleef kritisch voor mijn idool.

Toen je borstkanker kreeg en de moed verloor, wilde ik iets doen voor je. Zorgen zit niet in mijn natuur, dus deed ik wat ik wel kan. Ik koos boeken voor je uit. Ik selecteerde ze uit mijn eigen bibliotheek en plakte er gele briefjes in. Bij Sprakeloos schreef ik dat ik wist dat je niet van Lanoye hield, en dat dit boek niet tot mijn favorieten behoorde – ik hield inmiddels vooral van Lanoyes opiniërend schrijven – maar dat ik een goede reden had om te geloven dat je dit boek wél graag zou lezen. Je las het en je hield ervan. Natuurlijk hield je ervan. Het was een ode aan een moeder en jij die je moeder te vroeg verloor kon alleen maar ontroerd zijn door die prachtige ode van dat vulgaire ventje aan zijn moeder. Hoe ironisch is het dat je in je laatste levensjaren Lanoye hebt leren appreciëren met een boek dat pas enkele jaren later over jou zou blijken te gaan. Dat uitgerekend jij ook je taal verloor. Dat uitgerekend jij ook moest vragen, al was het zonder woorden en al was je nog niet oud: ‘laat dat toch gaan. Laat dat oud menske gaan.’ Nu is er dus die film, mama. En ik vraag me af of ik je had kunnen meesleuren naar de cinema ervoor, en of ik hem überhaupt had willen zien als niet gebeurd was wat gebeurd is. Ja, je zou hem willen zien, maar je zou wel wachten tot hij op tv was en als je hem gezien had, zou je zeggen dat het boek beter was. (Hoeveel keer ben je in je volwassen leven naar de cinema geweest? Misschien alleen die keer dat Julie en ik je verplichtten om een Harry Potter-film – nog zo’n liefde die ik niet aan je verkocht kreeg – uit te zitten, tegen je zin maar uit liefde voor ons.) Nu is er die film, mama. Ik wil hem zien en ik durf niet. Maar ik ben het verplicht aan jou. Ik ben het verplicht aan alle moeders die hun taal verloren. Ik ben het verplicht aan mezelf. Want Sprakeloos is het boek van jou en mij. Ik reserveer je plaats alvast in de cinema.

“Pijn had zij niet, dat is waar, een troostende gedachte kan ik het maar nauwelijks noemen. Uitgerekend zij moest haar spraak verliezen. (…)
Was het twee jaar te laat? (‘Laat dat toch gaan. Laat dat oud menske gaan’) ik weet het nog steeds niet. Ik had de mooie momenten niet graag gemist. Maar nog liever had ik, met terugwerkende kracht, de gruwelijke uren en dagen uitgewist. In de eerste plaats voor haar. Nooit heb ik haar, naar mijn gevoel, meer verknochtheid en respect bewezen dan toen we haar eindelijk toelieten te gaan. Een mens staat maar bij één persoon echt in het krijt. Ik heb die lei toen schoongewreven. Misschien kan liefde maar één ding echt. Uit liefde doden.”

Uit Sprakeloos van Tom Lanoye

12 gedachten over “Brieven aan mama #11 – Sprakeloos

  1. eva

    Sprakeloos is een boek dat ook mij van mijn sokken blies. Ik denk dat er maar een paar boeken zijn die mij tot tranen roerde, maar deze was er bij. Ik was er een paar dagen niet goed van, je kent dat gevoel ongetwijfeld: je leest een boek dat zo overweldigend is en dan is het uit en moet je weer in de realiteit van alledag stappen, maar dat gaat nog niet echt, want je hoofd zit vol met beelden en gevoel en je wil niet liever dan er met iemand over kunnen praten die het ook las en er ook kapot van is.
    Ik kan me voorstellen hoe die film aan je trekt en je tegelijkertijd verschrikkelijk bang maakt. Misschien misschien kan je hem kopen wanneer hij op dvd uitkomt, en hem bekijken wanneer jij er helemaal klaar voor bent. Of nooit kijken. Maar dan is de mogelijkheid er toch, altijd?

    Reageren
    1. Sofie Bericht auteur

      Mooi idee, Eva. Maar ik weet nu al dat ik hem toch ga willen zien.
      Van boeken die je van je sokken blazen gesproken: heb jij ‘A little life’ al gelezen? Ik meen me te herinneren dat ‘The goldfinch’ ook tot je favorieten behoorde en ik zie veel verwantschap tussen die boeken. Van ‘A little life’ was ik ook zo kapot, exact zoals je het beschrijft.

      Reageren
  2. Marina

    Zeker gaan kijken. Ik heb het boek gelezen en zondag de film gezien. Met het boek heb ik gelachen en geweend … met de film ook maar t is zo n mooie film en prachtige muziek. Ook ik ben mijn mama verloren , ze was pas 67. En de film brengt veel herinneringen aan de zware momenten van mama s ziekte terug. Maar toch … ik ga nog een keertje kijken!!
    Vriendelijke groeten
    Marina

    Reageren
  3. Eilish

    Ik heb met Lanoye een beetje hetzelfde als je mama. Vooroordelen heel zeker, want ik las nog geen enkel boek van hem. Nu door de film die er kwam wil ik wel ‘Sprakeloos’ gaan lezen en misschien verandert mijn gedacht over de schrijver dan ook wel.

    Mooie inkijk in het verhaal van je mama en ik snap je dilemma helemaal!

    Reageren
  4. Pingback: Helden: Tom Lanoye – Solo Ten Oorlog | Perfect Day for a Picnic

Geef een reactie