Naar aanleiding van Internationale Mannendag op 19 november schreef ik voor Kerk & Leven een opinie over de vraag of we in Vlaanderen nood hebben aan een brede georganiseerde mannenbeweging. 

Hebben we in Vlaanderen een brede georganiseerde mannenbeweging nodig? Volgens mij wel, maar niet in de vorm waarin je mannenbewegingen vaak ziet ontstaan: het mannenrechtenactivisme. Dat is namelijk anti-feministisch en oerconservatief. In Knack stelde de Amerikaanse psycholoog en mannenrechtenactivist Paul Elam bijvoorbeeld dat hij strijdt ‘tégen privileges voor het ene geslacht en vóór gelijke wettelijke behandeling’ . Hij bedoelt dan uiteraard dat vrouwen allerhande privileges genieten en bevoordeeld worden door de wetgever. Dat klopt natuurlijk niet. Het zijn vrouwen die zowat overal ter wereld onderdrukt worden, niet mannen. Veel meisjes mogen niet naar school, gewoon omdat ze meisjes zijn. Sommige meisjes worden zelfs niet geboren, omdat ze meisjes zouden zijn. Vrouwen zijn vaker slachtoffer van seksuele intimidatie of verkrachting. Vrouwen hebben vaker slecht betaalde jobs. Vrouwen leven vaker in armoede. Seksisme bestaat, en mannen zijn er niet het eerste slachtoffer van. Als het de bedoeling is van de mannenbeweging om de onderdrukking van de man aan te klagen, dan is me niet helemaal duidelijk welk groot onrecht ze precies wil bestrijden. Een dergelijke beweging lijkt me zelfs een beetje ridicuul.

Natuurlijk ondervinden ook mannen negatieve gevolgen van de genderongelijkheid in onze samenleving. Mannen moeten voldoen aan een stereotiep beeld van mannelijkheid. Ze mogen niet huilen en worden vreemd aangekeken wanneer ze voor zorgjobs kiezen of hun gezin belangrijker vinden dan hun carrière. Vorige week zei iemand tegen mijn zoon van anderhalf jaar oud: ‘grote jongens huilen niet’. Men verwacht nu al dat hij stoerder – lees: minder emotioneel – is dan zijn grote zus, terwijl hij nog maar net geen baby meer is. Hoe moet een jongen zich emotioneel ontwikkelen in een samenleving die eist dat hij zijn emoties wegsteekt? Dat de zelfdodingscijfers bij mannen hoger liggen dan bij vrouwen, moet ons dan niet verbazen. Dezelfde dag kreeg mijn zoon commentaar omdat hij een prinsessenkleed wilde aantrekken. Het was een kleed met glitters waaraan geen peuter kan weerstaan. Zijn zus werd op ‘oeh’ en ‘aah’ en flitsende camera’s onthaald wanneer ze het aantrok. Toen hij het wilde aantrekken, zag hij fronsende wenkbrauwen. Voor een meisje is het oké om stoer te zijn. Maar een jongen die huilt of interesse toont in zogenaamde ‘meisjesdingen’, wordt al snel op zijn plaats gezet, zelfs al is hij maar anderhalf.

Jongens en mannen hebben alles te winnen bij meer gendergelijkheid. Zelf zie ik wel iets in een pro-feministische mannenbeweging, die samen met de vrouwenbeweging opkomt voor meer gendergelijkheid en kritische vragen stelt bij de genderstereotypering die ook mannen in een kooi zet. Zo’n beweging bestaat al in Nederland. EMANcipator zet naar eigen zeggen ‘mannenemancipatie op de kaart door de verbetering van de mogelijkheden voor mannen om zich in veiligheid, vrijheid en gelijkwaardigheid ten volle tot mens te kunnen ontwikkelen en zich te bevrijden van beperkende en destructieve codes van mannelijkheid én door positieve bijdragen van mannen aan de emancipatie van vrouwen’ . Ook in Vlaanderen kunnen we een beweging gebruiken van mannelijke rolmodellen die komaf maken met het beeld van de stereotiepe man. Dergelijke rolmodellen kunnen jongens bijvoorbeeld versterken in hun keuze voor een atypisch beroep, zoals vroedman of kleuterleider, omdat daar helemaal niets ‘onmannelijks’ aan is. Een mannenbeweging kan daarnaast een forum zijn voor mannen die zich willen uitspreken over thema’s die nu vooral door de vrouwenbeweging worden aangekaart, denk maar aan seksuele intimidatie.

Als men in Vlaanderen een mannenbeweging wil oprichten, laat het dan een beweging zijn die mannen empowert om te huilen, om te zorgen en om het de normaalste zaak van de wereld te vinden als ze minder verdienen dan hun vrouw. Laat het een beweging zijn van mannen die bij het opnemen van een politiek ambt of een job met veel verantwoordelijkheid zélf aankaarten dat het niet evident is om dit te combineren met hun gezin. Laat het een beweging zijn die mannen aanspoort om vaderschapsverlof te nemen, om tijd door te brengen met hun gezin en om voor ‘zachtere’ beroepen te kiezen. Laat het een mannenbeweging zijn die samen met de vrouwenbeweging op de barricaden gaat staan voor meer gendergelijkheid. Op die manier versterken mannenemancipatie en vrouwenemancipatie elkaar.

Kort samengevat: mannenrechtenactivisme, nee bedankt. Pro-feministische mannenbeweging, ja graag.